Często przy okazji przygotowywania materiałów edukacyjnych bądź dydaktycznych w uczelni wyższej pojawia się problem praw autorskich do nich i odpowiedniej licencji. Szczególnie istotne stało się to w dobie informatyzacji, dostępności platform internetowych , zintegrowanych systemów zarządzania, czy też powszechności metod i technik kształcenia na odległość ( e-learning).
Godnym polecenia rozwiązaniem, szczególnie w sytuacji gdy zależy nam na tworzeniu otwartych zasobów, z których będą mogli bez ograniczeń korzystać studenci i pracownicy uczelni w celach edukacyjnych czy też badawczych, przy jednoczesnym poszanowaniu praw autorów utworów jest licencja Creative Commons.
Zasadniczym celem tych rozwiązań licencyjnych jest zmiana typowej dla licencji (umów licencyjnych) formuły „wszystkie prawa zastrzeżone” na formułę „pewne prawa zastrzeżone”, będącą wyrazem kompromisu pomiędzy prawami autorskimi a potrzebą nieskrępowanego rozwoju cywilizacyjnego i dostępu do dóbr kultury i nauki
Pomysłodawcą koncepcji licencji Creative Commons jest amerykańska organizacja o tej samej nawie, która posiada również swój oddział w Polsce.
Cytując informacje zamieszczone na stronie internetowej Creative Commons Polska – Creative Commons to międzynarodowy projekt oferujący darmowe rozwiązania prawne i inne narzędzia służące zarządzaniu przez twórców prawami autorskimi do swoich utworów. Creative Commons wspiera wolną kulturę: produkcję i wymianę utworów traktowanych jako dobro wspólne.
Podstawową wersję licencji, oznaczaną jako CC (pewnie prawa zastrzeżone) można rozszerzać poprzez dodanie do niej następujących liter/symboli dostosowując ją tym samym do własnych potrzeb i preferencji autora.
Zgodnie z informacjami podaną na stronie organizacji Creative Commnons:
CC BY – oznacza uznanie autorstwa.
Utwór na licencji CC-BY wolno zatem kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.
CC NC – oznacza użycie niekomercyjne.
Utwór na licencji CC-NC wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych.
CC SA – oznacza na tych samych warunkach.
Zgodnie z licencją CC-SA wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
CC ND – oznacza bez utworów zależnych
Na licencji CC ND wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.
Licencje te można ze sobą łączyć tworząc najbardziej odpowiadającą autorowi konfigurację np. CC–BY– NC
Aby udostępnić własny utwór na licencji CC po pierwsze trzeba określić warunki, (np. uznanie autorstwa, użytek niekomercyjny, kwestie związanie z modyfikowaniem itp.). Następnie publikując utwór należy go wyraźnie oznaczyć np. dodając znaczek CC „Pewne prawa zastrzeżone” oraz oświadczenie, że utwór jest opublikowany na określonej licencji Creative Commons. Więcej szczegółów, zwłaszcza tych technicznych znajdziesz na stronie internetowej Creative Commons, którą podaję na końcu artykułu.
Jeżeli natomiast korzystamy z czyjegoś utworu, ważne jest aby przy udostępnianym na warunkach licencji Creative Commons utworze (artykuł, nagranie, prezentacja, badania lub ich fragmenty itp.) umieścić stosowną notkę licencyjną, zawierającą w szczególności oznaczenie autorstwa.
Zachęcam w tym miejscu do odwiedzenia źródłowej strony internetowej organizacji http://creativecommons.pl/poznaj-licencje-creative-commons/, gdzie można dowiedzieć się więcej na temat licencji CC oraz poszczególnych jej typów.
Generowanie znaczka licencyjnego (kod HTML do kodu własnej strony) https://creativecommons.org/license/
